تراشکاری یکی از قدیمی ترین و پرکاربرد ترین روش های شکل دهی فلزات است. در این فرآیند، یک قطعه فلزی که معمولاً استوانه ای شکل است، حول محور خود می چرخد و با استفاده از یک ابزار برنده، براده برداری شده و به شکل دلخواه درمی آید. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با فرآیند های تراشکاری با مانتولز همراه باشید. شما می توانید انواع هلدر تراشکاری از هلدر کیوکات گرفته تا هلدر داخل تراش را از سایت معتبر مانتولز خریداری کنید.
فرایند تراشکاری را بیشتر بشناسیم
اصول اولیه تراشکاری
- قطعه کار: معمولاً شمش یا میله‌ای از جنس فلز است که به صورت استوانه‌ای یا میله‌ای شکل است.
- ابزار برنده: تیغه تیزی است که با حرکت روی سطح قطعه کار، براده‌هایی از آن جدا می‌کند.
- ماشین تراش: دستگاهی است که قطعه کار را نگه داشته و می‌چرخاند و ابزار برنده را با دقت روی آن حرکت می‌دهد.
انواع تراشکاری
- تراشکاری رویه: در این نوع تراشکاری، سطح خارجی قطعه کار تراشیده می‌شود.
- تراشکاری داخلی: در این نوع تراشکاری، سطح داخلی سوراخ‌ها یا حفره‌های قطعه کار تراشیده می‌شود.
- تراشکاری مخروطی: در این نوع تراشکاری، سطوح مخروطی شکل روی قطعه کار ایجاد می‌شود.
- تراشکاری فرم: در این نوع تراشکاری، سطوح پیچیده و منحنی شکل روی قطعه کار ایجاد می‌شود.
کاربرد های تراشکاری
تراشکاری در صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، هوافضا، پزشکی، قالب‌سازی و… کاربرد فراوانی دارد. از قطعات ساده‌ای مانند شفت‌ها و محورها تا قطعات پیچیده و دقیق مانند پروانه‌ها و توربین‌ها را می‌توان با استفاده از تراشکاری تولید کرد.
همچنین بخوانید: خطرات شغل تراشکاری چیست؟
مزایای تراشکاری
دقت بالا: امکان تولید قطعات با دقت ابعادی و سطحی بسیار بالا.
تنوع بالا: امکان تولید طیف وسیعی از قطعات با اشکال و اندازه‌های مختلف.
سرعت بالا: با استفاده از ماشین‌های تراش CNC، می‌توان قطعات را با سرعت و دقت بسیار بالا تولید کرد.
انعطاف‌پذیری بالا: امکان تغییر طرح و اندازه قطعه در حین فرآیند تولید.
مراحل انجام تراشکاری
آماده‌سازی قطعه کار: قطعه کار در دستگاه تراش بسته شده و محکم می‌شود.
انتخاب ابزار برنده: ابزار برنده مناسب با جنس قطعه کار و نوع عملیات تراشکاری انتخاب می‌شود.
تنظیم دستگاه: دستگاه تراش بر اساس ابعاد و شکل قطعه کار تنظیم می‌شود.
شروع عملیات تراشکاری: با روشن کردن دستگاه، قطعه کار شروع به چرخش می‌کند و ابزار برنده با حرکت روی سطح آن، براده‌برداری را انجام می‌دهد.
کنترل کیفیت: پس از اتمام عملیات تراشکاری، قطعه کار از نظر ابعاد، شکل و کیفیت سطح بررسی می‌شود.
انواع تراشکاری کدامند؟
تراشکاری، همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، یکی از روش‌های اصلی شکل‌دهی فلزات است. اما این فرآیند تنها به ایجاد سطوح استوانه‌ای محدود نمی‌شود. با تغییر ابزارها، تنظیمات دستگاه و تکنیک‌های مختلف، می‌توان انواع مختلفی از قطعات با شکل‌های پیچیده را تولید کرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین انواع تراشکاری می‌پردازیم:
انواع تراشکاری بر اساس نوع سطح
- تراشکاری رویه: متداول‌ترین نوع تراشکاری است که در آن سطح خارجی قطعه کار تراشیده می‌شود.
- تراشکاری داخلی: در این نوع تراشکاری، سطح داخلی سوراخ‌ها یا حفره‌های قطعه کار تراشیده می‌شود.
- تراشکاری مخروطی: برای ایجاد سطوح مخروطی شکل روی قطعه کار استفاده می‌شود.
- تراشکاری فرم: برای ایجاد سطوح پیچیده و منحنی شکل روی قطعه کار به کار می‌رود.
- تراشکاری شیار: برای ایجاد شیارهایی با پروفیل‌های مختلف روی قطعه کار استفاده می‌شود.
- تراشکاری رزوه: برای ایجاد رزوه‌هایی با قطر و پروفیل‌های مختلف روی قطعه کار استفاده می‌شود.
انواع تراشکاری بر اساس نوع حرکت ابزار
- تراشکاری طولی: در این نوع تراشکاری، ابزار برنده در جهت موازی محور قطعه کار حرکت می‌کند.
- تراشکاری عرضی: در این نوع تراشکاری، ابزار برنده در جهت عمود بر محور قطعه کار حرکت می‌کند.
- تراشکاری زاویه‌ای: در این نوع تراشکاری، ابزار برنده با زاویه‌ای نسبت به محور قطعه کار حرکت می‌کند.
انواع تراشکاری بر اساس نوع کنترل دستگاه
- تراشکاری دستی: در این نوع تراشکاری، تمام عملیات توسط اپراتور و به صورت دستی انجام می‌شود.
- تراشکاری نیمه اتوماتیک: در این نوع تراشکاری، برخی از عملیات به صورت خودکار و برخی دیگر به صورت دستی انجام می‌شود.
- تراشکاری CNC: در این نوع تراشکاری، تمام عملیات توسط کامپیوتر کنترل می‌شود و دقت و تکرارپذیری بسیار بالایی دارد.
انواع دیگر تراشکاری
- تراشکاری سوراخکاری: برای ایجاد سوراخ‌هایی با قطرهای مختلف در قطعه کار استفاده می‌شود.
- تراشکاری پرداخت‌کاری: برای ایجاد سطحی صاف و براق روی قطعه کار استفاده می‌شود.
- تراشکاری روتاری: در این نوع تراشکاری، قطعه کار به جای چرخش حول محور خود، به دور ابزار برنده می‌چرخد.
عوامل موثر در انتخاب نوع تراشکاری
- جنس قطعه کار: جنس قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع ابزار برنده و چه نوع مایع خنک‌کننده‌ای استفاده شود.
- ابعاد و شکل قطعه کار: ابعاد و شکل قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع دستگاه تراشی و چه نوع ابزار برنده‌ای استفاده شود.
- دقت مورد نیاز: دقت مورد نیاز برای قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع تراشکاری و چه نوع دستگاه تراشی استفاده شود.
- میزان تولید: میزان تولید تعیین می‌کند که از چه نوع دستگاه تراشی استفاده شود.
انواع ابزار و دستگاه های تراشکاری کدامند؟
تراشکاری، فرآیندی است که در آن یک قطعه فلزی چرخانده می‌شود و با استفاده از ابزارهای برنده، شکل دلخواه به آن داده می‌شود. ابزارها و دستگاه‌های تراشکاری نقش بسیار مهمی در دقت و کیفیت قطعات تولیدی ایفا می‌کنند. در ادامه به بررسی انواع این ابزارها و دستگاه‌ها می‌پردازیم:
همچنین بخوانید ابزار تراشکاری و انواع آن کدامند؟
دستگاه های تراش
دستگاه تراش قلب تپنده هر کارگاه تراشکاری است. این دستگاه ها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام کاربرد خاص خود را دارند. برخی از مهم‌ترین انواع دستگاه‌های تراش عبارتند از:
- دستگاه تراش معمولی: این دستگاه‌ها برای انجام عملیات تراشکاری ساده و عمومی استفاده می‌شوند.
- دستگاه تراش CNC: این دستگاه‌ها با استفاده از کامپیوتر کنترل می‌شوند و قابلیت انجام عملیات پیچیده و دقیق را دارند.
- دستگاه تراش اتوماتیک: این دستگاه‌ها برای تولید انبوه قطعات یکسان به صورت خودکار استفاده می‌شوند.
- دستگاه تراش توررت: این دستگاه‌ها برای تراشکاری قطعات با شکل‌های پیچیده و تولید قطعات با حجم کم استفاده می‌شوند.
ابزارهای برنده
ابزارهای برنده در تراشکاری نقش بسیار مهمی دارند. این ابزارها با جنس‌ها و شکل‌های مختلفی تولید می‌شوند و هر کدام برای نوع خاصی از عملیات تراشکاری مناسب هستند. برخی از مهم‌ترین انواع ابزارهای برنده عبارتند از:
- قلم تراشکاری: برای ایجاد شیارها و برداشتن فلز از سطح قطعه کار استفاده می‌شود.
- مته: برای ایجاد سوراخ در قطعه کار استفاده می‌شود.
- حدیده و قلاویز: برای ایجاد رزوه روی قطعه کار استفاده می‌شود.
- ابزارهای فرم: برای ایجاد سطوح پیچیده و منحنی شکل روی قطعه کار استفاده می‌شود.
- ابزارهای الماسی: برای پرداخت کاری و ایجاد سطحی صاف و براق روی قطعه کار استفاده می‌شود.
سایر ابزار و تجهیزات
علاوه بر دستگاه تراش و ابزارهای برنده، ابزار و تجهیزات دیگری نیز در تراشکاری استفاده می‌شوند که عبارتند از:
- مرغک: برای نگهداری و پشتیبانی از قطعه کار استفاده می‌شود.
- جعبه ابزار: برای نگهداری ابزارهای مختلف استفاده می‌شود.
- سنگ سمباده: برای تیز کردن ابزارهای برنده استفاده می‌شود.
- مایع خنک‌کننده: برای کاهش اصطکاک و حرارت تولید شده در حین تراشکاری استفاده می‌شود.
عوامل موثر در انتخاب ابزار و دستگاه
انتخاب ابزار و دستگاه مناسب برای تراشکاری به عوامل مختلفی بستگی دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- جنس قطعه کار: جنس قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع ابزار برنده و چه نوع مایع خنک‌کننده‌ای استفاده شود.
- ابعاد و شکل قطعه کار: ابعاد و شکل قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع دستگاه تراشی و چه نوع ابزار برنده‌ای استفاده شود.
- دقت مورد نیاز: دقت مورد نیاز برای قطعه کار تعیین می‌کند که از چه نوع تراشکاری و چه نوع دستگاه تراشی استفاده شود.
- میزان تولید: میزان تولید تعیین می‌کند که از چه نوع دستگاه تراشی استفاده شود.
سنتر دستگاه تراش چیست؟
سنتر دستگاه تراش یکی از اجزای بسیار مهم این دستگاه است که نقش محوری در فرآیند تراشکاری ایفا می‌کند. سنتر به عنوان نقطه مرجعی برای چرخش قطعه کار عمل کرده و دقت و کیفیت عملیات تراشکاری را به طور مستقیم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
همچنین بخوانید: انواع هلدر اینسرت تراشکاری
انواع سنتر دستگاه تراش
سنترها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- سنتر ثابت: این نوع سنتر معمولاً در سر دستگاه تراش (هد استاک) قرار دارد و به عنوان تکیه‌گاه اولیه برای قطعه کار عمل می‌کند. سنتر ثابت معمولاً از جنس فولاد سخت شده ساخته می‌شود تا در برابر سایش و فشار مقاوم باشد.
- سنتر متحرک: این نوع سنتر روی ساپورت دستگاه تراش قرار می‌گیرد و به عنوان تکیه‌گاه ثانویه برای قطعه کار عمل می‌کند. سنتر متحرک امکان تراشکاری قطعات بلند و شکننده را فراهم می‌کند و از تغییر شکل قطعه کار در حین تراشکاری جلوگیری می‌کند.
عملکرد سنتر دستگاه تراش
- تعیین محور چرخش: سنترها محور چرخش قطعه کار را تعیین می‌کنند. دقت در قرارگیری سنترها بر روی محور قطعه کار، تاثیر مستقیمی بر دقت ابعادی قطعه نهایی دارد.
- تکیه‌گاه قطعه کار: سنترها به عنوان تکیه‌گاه برای قطعه کار عمل کرده و از لرزش و تغییر شکل آن در حین تراشکاری جلوگیری می‌کنند.
- هدایت ابزار برنده: ابزار برنده در حین تراشکاری روی سنتر متحرک حرکت می‌کند و به این ترتیب سطح داخلی یا خارجی قطعه کار تراشیده می‌شود.
اهمیت سنتر دستگاه تراش
- دقت ابعادی: دقت قرارگیری سنترها بر روی محور قطعه کار، به طور مستقیم بر دقت ابعادی قطعه نهایی تأثیر می‌گذارد.
- کیفیت سطح: سنترهای تیز و دقیق، باعث ایجاد سطحی صاف و بدون عیب روی قطعه کار می‌شوند.
- پایداری قطعه کار: سنترهای قوی و پایدار، از لرزش و تغییر شکل قطعه کار در حین تراشکاری جلوگیری می‌کنند.
نکات مهم در استفاده از سنتر
- تمیز بودن سنترها: قبل از شروع کار، سنترها باید کاملاً تمیز و عاری از هرگونه آلودگی باشند.
- تیز بودن سنترها: سنترهای تیز و نو، باعث افزایش دقت و کیفیت تراشکاری می‌شوند.
- تنظیم صحیح سنترها: سنترها باید به دقت روی محور قطعه کار تنظیم شوند تا از ایجاد خطا در ابعاد قطعه جلوگیری شود.
مدت زمان یادگیری تراشکاری چقدر است؟
مدت زمان یادگیری تراشکاری بستگی به عوامل مختلفی دارد و پاسخ دقیقی به آن نمی توان داد. اما به طور کلی، می توان گفت که یادگیری تراشکاری یک فرآیند تدریجی و نیازمند تمرین و تجربه است.
عوامل موثر در مدت زمان یادگیری تراشکاری
- پیش‌زمینه: داشتن پیش‌زمینه در زمینه مکانیک و کار با ابزارآلات، سرعت یادگیری را افزایش می‌دهد.
- استعداد: استعداد فرد در یادگیری مهارت‌های فنی و حل مسئله نیز در این زمینه موثر است.
- میزان تمرین: هرچه تمرین بیشتری انجام شود، مهارت‌ها بهتر تثبیت می‌شوند.
- نوع آموزش: آموزش‌های عملی و کارگاهی، نسبت به آموزش‌های تئوری، تاثیر بیشتری در یادگیری تراشکاری دارند.
- هدف از یادگیری: اگر هدف تنها یادگیری اصول اولیه باشد، زمان کمتری نسبت به یادگیری تخصصی و حرفه‌ای نیاز است.
مراحل یادگیری تراشکاری
- آشنایی با دستگاه تراش: شناخت اجزای مختلف دستگاه، نحوه کارکرد آن‌ها و ایمنی کار با دستگاه.
- یادگیری اصول اولیه تراشکاری: آشنایی با مفاهیم اولیه مانند براده‌برداری، تنظیم ابزار، اندازه گیری و کنترل کیفیت.
- تمرین عملی: انجام تمرین‌های عملی تحت نظر یک استاد کار ماهر برای کسب مهارت‌های عملی.
- یادگیری انواع تراشکاری: آشنایی با انواع مختلف تراشکاری مانند تراشکاری رویه، داخلی، مخروطی و …
- یادگیری برنامه‌نویسی CNC: برای افرادی که قصد کار با دستگاه‌های تراش CNC را دارند، یادگیری برنامه‌نویسی این دستگاه‌ها ضروری است.
نکاتی برای یادگیری سریع تر تراشکاری
- شرکت در دوره‌های آموزشی: شرکت در دوره‌های آموزشی تخصصی تراشکاری می‌تواند به شما کمک کند تا در مدت زمان کوتاه‌تری به مهارت‌های لازم دست پیدا کنید.
- کار با یک استادکار ماهر: کارآموزی زیر نظر یک استاد کار ماهر، بهترین راه برای یادگیری عملی تراشکاری است.
- تمرین مداوم: تمرین مداوم و منظم، بهترین راه برای تقویت مهارت‌های تراشکاری است.
- استفاده از منابع آموزشی: مطالعه کتاب‌ها، مقالات و فیلم‌های آموزشی می‌تواند به شما در درک بهتر مفاهیم تراشکاری کمک کند.
- شرکت در انجمن‌های تخصصی: شرکت در انجمن‌های تخصصی تراشکاری، فرصتی برای تبادل نظر با سایر تراشکاران و یادگیری از تجربیات آن‌ها است.
سخن آخر
در این مقاله به بررسی فرآیند های تراشکاری پرداخته و در رابطه با مدت زمان یادگیری و دستگاه های تراشکاری توضیحات کاملی را ارائه دادیم. به طور کلی، می‌توان گفت که برای رسیدن به یک سطح متوسط از مهارت در تراشکاری، چندین ماه تمرین و آموزش لازم است. اما برای تبدیل شدن به یک تراشکار حرفه‌ای و ماهر، سال‌ها تجربه و تمرین نیاز است.
بدون دیدگاه